Öllu snúið við í leit að haldbærum sönnunum fyrir tilvist Jesú.

En sönnunargögnin láta standa á sér. Guðspjöllin eru ekki marktæk söguleg heimild og aðrir ritarar fornaldar þegja. Suetonius og Tacitus eru stundum dregnir inn í þetta, síðast núna í grein í blaðinu Sagan öll. En var Suetonius að tala um Jesú Krist? Líkur eru til þess að svo hafi ekki verið.

Í mínu eintaki af "Lives of the Caesars" stendur, kafli 25 um Kládíus um ýmislegt sem hann gerir varðandi hin og þessi þjóðarbrot:

"Because of the hideous disputes which had arisen amongst them he deprived the Lycians of their citizenship. To the Rhodians, because of their remorse for their earlier offences, he returned theirs. To the people of Ilium he granted perpetual exemption from tribute on the grounds that they were the founders of the Roman race ... The Jews he expelled from Rome, since they were in constant rebellion, at the instigation of Chrestus. The envoys of the Germans he allowed to sit in the orchestra ... He imposed a complete ban on the religion of the Druids among the Gauls ... he made an attempt to have transferred from Attica to Rome the sacred mysteries of Eleusis ..."

Þetta er skrifað um 120 e.o.t.

Christos (gríska) myndi þýða Messías (hinn smurði), vel þekkt messíanasarkomplex gyðinga ollu þremur stórum uppreisnum. Þarf ekki neinn Jesú til að gera þá vitlausa í Róm árið 45.

Latínan er með "impulsore Chresto" sem mér skilst að merki að uppþotin hafi verið að tilstuðlan einstaklingsins Chrestos. Þetta var víst algengt grískt nafn, Chrestos = "góður maður", ekki það sama og christos = "smurður". Suetonius gæti hafa ruglast, eða hann gæti verið að skrifa um mann sem hét "Chrestos" eða mann sem kallaði sig "góður" eða bara einhver sem þóttist vera messías? Þeir voru ófáir á fyrstu og annarri öld.

Jósefus sagnaritari notar orðið "Chrestos" sem viðurnefni á Agrippa I. Sá var sonur Heródusar mikla, fæddur 10 f.o.t. og sendur til Rómar. Eftir einhverjar hrakningar endar hann aftur í Róm, verður besti vinur Kládíusar og fær Júdeu til yfirráða en er þar stutt, deyr þar árið 44.

Sem sagt, Agrippa "Chrestos" fer til Júdeu sem konungur Gyðinga. Verður vinsæll hjá sumum (ekki mjög hjá ritara Postulasögunnar sem segir frá honum í 12. kafla) og fer að endurreisa varnarveggi Jerúsalem. Fær tiltal frá Rómverjum og deyr stuttu seinna af iðrameini. Jafnvel drepinn af Rómverjum.

Gæti verið að Suetonius sé að segja frá uppþotum Gyðinga að tilstuðlan Agrippa "Chrestos" og fari áravillt? Eða uppþotum Gyðinga eftir að hafa frétt af andláti og hugsanlegu morði Agrippa? Hvort tveggja líklegra en að Jesú Kristur hafi verið í Róm árið 45 að æsa til uppreisna.

Fyrir utan að auðvitað efast enginn um að kristnir voru til. Þeir eru víst til enn í dag, og það að Suetonius skrifi árið 120 um Kristna í Róm árið 45 (ef við kaupum kristnu túlkunina á því sem hann skrifar) þá sannar það ekkert annað en að kristinn söfnuður var til í Róm.

Aðskilnaður Íslands og kirkju - lausn sem allir geta sætt sig við.

Nú legg ég til að gerður verði fullur aðskilnaður milli Íslands og kirkju. Línan verði dregin nokkurn veginn um Kópavogslækinn, upp á Vatnsendahæð, eftir Búrfellsgjánni í beina stefnu útsuðaustur að Krýsuvík. Reykjanesið (ásamt Garðabæ og Álftanesi) væri þá Þjóðkirkjuland, hitt væri Ísland og yndislegt.

Hér væri fáninn með hring í stíl við þann grænlenska (miklu flottara, hið fullkomna form), þjóðsöngurinn væri "Ísland er land þitt", þar væri reglulega langar fríhelgar með fríi á föstudegi en ekki þessa kristnu dellu að vera alltaf með frí á fimmtudögum eða öðrum fáránlegum dögum. Fjórir milljarðir á ári færu í að efla skólastarf á öllum stigum og "kristinfræði-" tímar í grunnskóla færu í heimspeki, hugmyndasögu og siðfræði en ekki trúarbragðaítroðslu.

Svo væru kristnir auðvitað frjálsir að lifa á Íslandi, hvað annað, þeir eru líka alvöru Íslendingar, ekkert síðri en við hin. En þjóðkirkjan ætti sitt útaf fyrir sig, það er hennar stíll.

Að pína börn og skemma tilhlökkun jólanna - "cruel and unusual punishment" beitt í skólum

Fátt finnst börnum leiðinlegra en að fara í kirkju. Allir sem farið hafa með börnum í kirkju vita þetta og hafa orðið vitni að því, muna jafnvel sjálfir eftir hinum ótrúlegu leiðindum sem messuhaldi fylgir. Þar sem börn eru nokkur saman í messu fara þau oftar en ekki að ærslast og ég hef setið "skólamessu" þar sem presturinn gat varla haldið stólræðu fyrir gauragangi!

það að fara með börn í messu er píning, óvenjulega harkaleg meðferð. Nú þegar jólin nálgast, með litlujólum og gleði í hverju barnshjarta, taka skólastjórar landsins upp á því að refsa börnunum fyrir gleðina með því að draga þau í messu. það virðist varla sá skóli sem dregur ekki börnin, hvern bekkinn á fætur öðrum, nauðug viljug, í messur að sitja undir þrugli og rugli, og eyðileggja þar með alla jólagleðina.

Af hverju finnst börnum svona leiðinlegt í messu? Af því að börn sjá í gegnum fals og tilgerð auðveldar en fullorðnir, og bera enga virðingu fyrir því. Í sinni siðferðilega gjaldþrota innrætingarherferð fara trúlitlir prestar með bragðdaufa texta, án sannleika eða sanninda. Bergmálandi uppsteyptar fúnkiskirkjur eða illa lyktandi saggafullir 19. aldar timburhjallar, harðir bekkir, leiðinleg tónlist illa flutt, karl í kjól talar með þeim tilgerðarvæl sem allar dragdrottningar reyna að tileinka sér en aðeins guðfræðideild kennir, hvernig veit ég ekki.

Væri ekki ráð að hætta að pína börnin? Gera eitthvað skemmtilegt í stað þess að gera enn eina kynslóð að hefðarkristnum og trúdauðum hræsnurum.

Enn reynir kirkjan að stela glæpnum, Geir með Bjarnabófagrímu.

Sumir vilja eigna kirkjunni allt gott, að án hennar væri hvorki skólar né sjúkrahús svo dæmi séu tekin. Hér á Íslandi voru það reyndar hrepparnir sem fóru með umönnunarhlutverkið, alveg frá löggildingu tíundar árið 1096? Hrepparnir fengu fjórðung tíundar til fátækraframfærslu og sáu í raun um þá hlið mála þótt auðvitað hafi klaustrin gert gott líka.

En hér var alvarlegur hængur á: Jarðir í eigu kirkju og klaustra voru undanþegnar tíund! Kirkjan lagði sífellt fleiri jarðir undir sig, um 1550 áttti hún (þ.e. kirkjur, biskupar, biskupsstólar og klaustur) helming jarðeigna á Íslandi. Fátækir fengu sífellt minna og minna og á Alþingi voru samþykkt lög um að nýjar jarðir sem færu undir kirkjuna héldu áfram að borga tíund svo fátækrastuðningur legðist ekki hreinlega niður! Þeim lögum var ekki fylgt.

Geir Waage skrifar í moggann í dag og fer með furðulega mikið af vitleysum fyrir jafn menntaðan mann að vera. Á 19. öld var menntun í höndum húsbænda en ekki presta. Þeirra skylda var að fylgjast með því að húsbændur menntuðu börn sín og börn hjúa sinna. Það kerfi virkaði ekki, og þegar reynt var að koma á almennu skólahaldi hér á Íslandi var það í óþökk bændastéttarinnar og kirkjunnar. Menntafrömuðum var ljóst að kerfið virkaði ekki, bændur sinntu ekki skildu sinni og ekki heldur prestarnir. Um þetta má lesa t.d. í bókinn Lýðmennt eftir Guðmund Finnbogason, einkum í formálanum sem er skrifaður af Ólafi H. Jóhannssyni sem er einn áhrifamesti skólamaðurinn á Íslandi í dag, kemur t.d. að samningu allra námskráa og skólalaga. (Lýðmennt, 1994)

Geir skrifar tóma þvælu af reiði og ofsa. Maður sem líkti samkynhneigðum við nasista í beinni útsendingu í sjónvarpi og þykist ekki vita um hina hatrömmu og ofsafengnu andstöðu við vígslu kvenna sem var hér á Íslandi. Eiginlega hefði maður nú búist við einhverju vandaðri frá svona hámenntuðum manni.

En Geir er eins og aðrir kristnir, búinn að gefast upp. Enginn trúir kenningunni, afturhald og forpokun einkennir presta og talsmenn kirkjunnar og í angist sinni grípa þeir í þjóðrembuna sem sitt síðasta haldreipi. Manni líður eiginlega illa að horfa upp á þvílíkt hrun kirkjunnar.

Hvað óttast kristnir mest?

Merkilegt að í öllu moldviðrinu undanfarnar vikur hef ég ekki séð einn einasta kristinn einstakling verja trúarbrögð sín á forsendum trúarinnar. Fyrir hvað skammast þeir sín? Hvað eru þeir svona hræddir við? Að fólk fari að hlæja?

Kristni og mannréttindi

Theódór spyr athyglisverðrar spurningar og vill fá svör, skiljanlega:

 

"

Áskorun til vantrúaðra: 

Vantrúarfólkið heldur áfram að níða skóinn af kristinni trúariðkun og gildum og segja hana vera til trafala. Mannréttindi séu ekki henni að þakka, heldur því að menn brutust undan áhrfium kristni.

Ég skora á hvern talsmann vantrúarinnar sem er að nefna eitt samfélag í mannkynssögunni þar sem mannréttindi hafa náð að festa rætur jafn mikið eða betur en á Vesturlöndum, þar sem kristni hefur haft mest áhrif í heiminum.

Það hlýtur þá að hafa þróast eitthvað svoleiðis samfélag í hinum ókristna heimi, ef að kristnin er mannréttindum til trafala. Hvar!

" 

 (í umræðum: http://alit.blog.is/blog/alit/entry/387824/)

 Ég held að svarið sé í raun einfalt: Það fer saman að þau lönd þar sem mannréttindi hafa náð lengst eru líka þau lönd sem hafa verið kristin. Þetta vissi Theódór fyrir og hann notar þessa "fylgni" til að eigna kristninni mannréttindi. Sama rökvilla grasserar um alla bloggheima og jafnvel í ræðu og riti opinberra manna.

Undanfarin nokkur hundruð ár hefur Evrópa sigrað heiminn með vopnavaldi og er núna að leggja hann undir sig með tækni sinni og hugmyndafræði. Frá því um 1900 hefur "leiðtogi" hins vestræna heims reyndar verið  BNA en menningarlega teljum við það land til Evrópu. Hvernig stendur á þessum yfirburðum? Er það kristninni að þakka (eða kenna)?

Hinn virti fjölfræðingur Jared Diamond hefur fjallað um þessa yfirburðu Evrópskrar menningar í nútímanum. Fyrst kom tæknibyltingin sem varð til þess að fátækur útkjálki lagði undir sig heiminn. Ríkidæmi sem fylgdi tækniþróun ásamt stanslausri hugmyndagerjun leiddi af sér þær hugsjónir sem við í dag byggjum samfélag okkar á: Virðingu fyrir frelsi til orðs og æðis, athafna- og eignafrelsi, rétturinn til lífs og lima, þátttaka í stjórnarfari með almennum kosningarétti.

Jared bendir á það sem ætti að vera augljóst öllum sem geta litið yfir heimskort. Evrópa er einstæð frá landfræðilegu sjónarmiði. Það er ekkert annað landsvæði sem hefur sömu eiginleika. Evrópa er nánast öll ræktanleg með aðferðum sem þegar voru þróaðar fyrir 3000 árum og ber því talsverðan mannfjölda. Evrópa skiptist náttúrulega í mjög vel afmörkuð svæði sem eru nógu stór fyrir sterk þjóðríki og tiltlölulega auðvelt að verja. Það sem einkennir sögu álfunnar er því stór og voldug ríki nálægt hvoru öðru í stanslausri samkeppni. Eina undantekningin er Rómarveldi á hátindi sínum en þar var reyndar samkeppnisaðilinn Parþar í Asíu.

Stór og voldug ríki leiða að sér styrjaldir, en ekkert eitt nær yfirhöndinni. Dæmi um nokkurn veginn jafn-stór ríki í Evrópu sem hefur hvert sitt landfræðilega afmarkaða svæði er auðvitað Frakkland, frá 800 - 1800 voldugast og sterkast, Bretland, Þýskaland/Austurríki, Spánarskagi, Ítalíuskagi. Stanlaus hernaður, stanslaus samkeppni leiðir af sér þróun í tækni og hugarfari.

Auðveldar samgöngur um alla Evrópu ýta undir þessa þróun. Siglingar meðfram ströndum og uppeftir stóránum nær auðveldlega til allra landsvæða álfunnar. Ef maður lítur lengra aftur í tímann má sjá að annað nálægt landsvæði, Miðjarðarhafið, hafði þessa kosti Evrópu enn fyrr - skýr afmörkun landsvæða, stór og öflug ríki, góðar samgöngur. En lítið um aðliggjandi landamæri og þess vegna auðveldara að einangrast.

Miðað við landfræðikosti Evrópu þá hefði hún átt að vera ríkust og öflugust en árið 1500 var hún langt á eftir Indlandi og Kína í ríkidæmi og tækniþekkingu, langt á eftir Múslímska heiminum í menntun, listum og mannúðarhugsjón. Eitt hafði Evrópa þó fram yfir og má jafnvel þakka okkur mörlöndum að hluta: Siglingatækni og skipasmíðatækni til að takast á við N-Atlantshafið. Frá um1300 til 1500 fleygði þessari tækni áfram, ekki síst vegna stórfelldra veiða Breta, Þjóðverja, Hollendinga, Frakka og Spánverja við Íslandsstrendur. Hraðskreið og sterkbyggð skip gátu siglt um allan heiminn og heim aftur.

Hérna er tímabært að benda á að þrátt fyrir 1500 ára sögu kristninnar var Evrópa fátækur afturendi heimsins. Hér var menningarstarfsemi í lágmarki, tækniþekking í lágmarki, listasköpun í lágmarki, hugsanafrelsi í lágmarki, frelsi almennt í höndum fámennra eignahópa með sérlög (privilegium). Mannúð þekktist ekki, ofbeldi gríðarlegt og viðvarandi á öllum sviðum. Sannkallað barbarí sem t.d. íslamskir ferðamenn hrylltu sig við að sjá. Hvar voru hin Kristnu gildi sem eiga að vera svo skýr og auðskilin?

Endurreisnin hófst með enduruppgötvun fornritanna sem kirkjan hafði svo lengi reynt að bæla. Grísk klaustur höfðu sum hver falið handrit og nú þegar Tyrkir voru að nálgast var handritum komið til hinna nýju verslanaborga á Ítalíu, Flórens og Genúa (en ekki Feneyja enda leiddu Feneyingar eyðileggingu Konstantínóbels 1204 og opnuðu þar með endanlega leiðina fyrir Tyrki). Ítalirnir tóku að gefa þessi fornrit út í eftirriti, prenttæknin ekki enn komin. Skyndilega barst ljós fornaldar inn í miðaldamyrkur Kirkjunnar og á um 300 árum má segja að veldi hennar hafi hrunið og henni ýtt til hliðar sem megin afli álfunnar.

Rétt fyrir 1800 er hinn formlegi grundvöllur þess sem við köllum mannréttindi lagður. það voru byltingarmenn í hinum verðandi Bandaríkjum sem byrjuðu, með dyggri aðstoð franskra og enskra hugsuða, og síðan tóku Frakkar við. Þegar maður les þessar yfirlýsingar, t.d. réttindaskrá Virgíníufylkis 1776, sjálfstæðisyfirlýsinguna 1776, og mannréttindayfirlýsinguna frönsku 1789, er ljóst að mönnum var ekki kristni ofarlega í huga. Flestir þessara hugsaða voru deistar, svipað og þekkist t.d. í Hindúisma og á ekkert skylt við kristni, og málfar þessara merkilegu plagga er nánast alveg laust við trúarleg stef. Ekki alveg, en næstum því alveg.

Lagði kristnin þá ekkert til málanna? Kannski má segja að hin kristna hugmynd um heilagleika lífsins, sálina, hafi verið grundvöllur að mannréttindahugsjóninni. En hugmyndin um sálina er miklu eldri og frá Grikkjum komin. Árelíus "heimspekikeisarinn" (sá gamli í "Gladiator") skrifar með mannréttindahugsjónir í huga þótt þær séu ekki þróaðar. Honum finnst kristnin hins vegar heimskuleg. Heilagleiki alls lífs er útbreidd hugmynd í Búddisma, og í Konfúsíanisma og Taóisma gætir margra þeirra hugsana sem geta lagt grunn að mannréttindahugsjón. Enda eru til sögur af stjórnarherrum í Indlandi og Kína sem tempruðu stjórnarfar sitt og virtu "mannréttindi" almennings á grundvelli Búddískra eða Konfúsíanískra gilda - en það er engin saga til um konung eða keisara í hinum Kristna heimi sem gerði slíkt hið sama á grundvelli kristinna "siðferðisgilda".

Að ofansögðu má kannski sjá að það er miklu frekar að kristninni (eða kirkjunni) verði kennt um hinar myrku miðaldir en að þeim verið eignaðar manngildishugsjónir upplýsingastefnunnar. Það má vel færa rök fyrir því að kristnin hafi fyrst haldið aftur af Evrópu og síðan, eftir að "útrásin" var hafin, veitt þann hugmyndafræðilega grundvöll sem þurfti til að drepa og myrða miskunnarlaust um allan heim. Urban II páfi þróaði fyrstur manna hugmyndina um heilagt stríð (um 1095) og hvernig maður gat fengið syndaaflausn fyrir að drepa heiðingja - þessi hugmyndafræði var byggð á Ágústínusi kirkjuföður en auðvitað á kristninni eins og þeir skildu hana. Þetta var upphafið af gyðingaofsóknunum sem náðu hámarki á nærri þúsund árum seinna - svo mikið fyrir kristið siðgæði.

"Sá sem er ekki með mér er á móti mér" - boðunarkrafa kristindómsins er gríðarlega sterk og jafnframt sú einfalda lífssýn að það sé bara einn sannleikur. Þannig hugsuðu kristnir fram á allra síðustu aldir og hugsa margir enn. Þessi hugsun er grundvöllur haturs og fordóma, réttlæting morða og misþyrminga, afsökun fyrir eyðileggingu menningarverðmæta í stórum stíl. Kristnir hafa eytt menningu eigin þjóða og annarra af meiri ákafa og af meiri krafti en nokkurt annað í mannkynssögunni. þannig er nú hið kristna siðgæði.

Mannréttindi og kristni fylgjast ekki að á síðustu tveimur öldum. Flest þau ríki sem teljast kristin hafa verið undir einræðisstjórn þennan tíma, þar sem mannréttindi voru að engu höfð. Helsta undantekningin eru ríki N-Evrópu og BNA en þar er hrærigrautur allra kristinna kirkna og ekki hægt að eigna t.d. lútersku eða kalvínsku eitthvað af þessu (eins og t.d. Weber reyndi að gera). Það er frekar að hin lúterska kirkja hafi þróast til þess að vera í takt við nýjar hugsanir, frekar en öfugt, enda má sjá á fyrstu öldum hennar að þar fór enn meira afturhald en áður, enn meiri vanvirðing á öllum grundvallargildum mannréttinda. En þegar upplýsingin nær sér á strik á 19. öld er það hin lúterska kirkja sem aðlagast enda undir stjórn veraldlegra valdhafa. Ekki vegna kenningar Lúters.

Það er athyglisverð þessi birtingarmynd "kristilegs siðgæðis" að ætla að eigna sér allt gott. Þetta ber vott um gríðarlegan skort á sjálfstrausti. "Hin kristna kenning er gjaldþrota, finnum eitthvað annað til að standa á."

Hrun kristninnar í beinni.

Margir menn innan kirkjunnar og stuðningsmenn hennar hafa gengið heldur langt í að tengja saman kristni og þjóðerni og að því er virðist á þeirri (ósögðu) forsendu að ef þú ert ekki kristinn þá ertu ekki alvöru Íslendingur. Þessir menn eru að spyrða sama þjóðrembu og kristni, réttlæta kristnina út frá þjóðrembuni.

það er fátt sem er jafn sterkur vitnisburður um hrun kristninnar sem hugmyndakerfis. Ekki einn einasti varnarmaður kirkjunnar hefur reynt að verja hana opinberlega á þeirri forsendu að hún sé boðberi Krists!

Hvað er trúboð?

Afstaða mín og margra annarra er að trúboð eigi ekki heima í skólum og hluti vandans er að okkur gengur erfiðlega að skilgreina trúboð. Einn öfginn er að segja að allt sem prestar þjóðkirkjunnar geri sé trúboð, hinn er að það sé aðeins trúboð þegar prestur segir manni beinlínis að trúa!

Innra trúboð er stærstur hluti trúboðsstarfs evangelískrar ("trúboðandi") kirkju og trúboð er hennar helsta hlutverk skv. eigin skilgreiningum. Innra trúboð er þegar "sýndarkristnum" er kennd rétt kristni. Þeir sem segjast vera kristnir en trúa t.d. ekki á þrenninguna eða upprisuna eru í raun "hálfkristnir" eða minna og stærsta verkefni Þjóðkirkjunnar samkvæmt eigin skilgreiningum er einmitt að leiðrétta "trúvillu" þessara einstaklinga, gera þá sannkristna. Þetta er sem sagt yfirlýstur megin tilgangur hinnar evangelísk-lútersku Þjóðkirkju - að kristna fólk eins og þennan uþb. helming þjóðarinnar sem segist vera kristinn en er það ekki í raun.

Í ljósi þessa er erfitt að sjá hvað prestar geta gert gagnvart skólabörnum sem væri EKKI trúboð og sem aðrir gætu þá ekki gert jafnvel eða betur. Eða með öðrum orðum, ef prestur er að gera eitthvað í skóla sem er ekki trúboð, af hverju er hann þá að gera það en ekki skólasálfræðingur/ námsráðgjafi? Presturinn er á helmingi hærri launum en er ekki menntaður til skólastarfs. Ekki að prestar séu ekki góðir menn, ég hef þekkt marga og þeir hafa allir verið hin mestu gæðablóð. En þeir eru prestar, hafa menntað sig og starfa opinberlega sem fulltrúar kristninnar á Íslandi og með það yfirlýsta markmið að stunda trúboð við sem flest tækifæri. Í ljósi þess ætti einmitt ekki að láta þá umgangast börn, sem prestar, nema undir vel skilgreindum kringumstæðum þar sem foreldrar veita samþykki sitt.

Hér á eftir nota ég orðið "trúboð" í víðri merkingu, þ.e. allt starf sem prestur myndi hugsanlega inna af hendi í skóla, og sem þyrfti samkvæmt einhverri skilgreiningu að vera unnin af presti. Sálfræðingur gæti til dæmis ekki unnið þessi störf, eða tómstundafulltrúi.

Segjum svo að það verði viðurkennt með lögum og osfrv. að trúboð sé heimilt í skólum. Ein útfærslan gæti verið að öllum væri boðið upp á trúboð og þeir foreldrar (og þeir væru örugglega margir) sem vilja þiggja það boð myndu segja já. Til að gæta jafnræðis ættu þá önnur trúfélög að geta boðið slíkt hið sama og fengið sömu aðstöðu, ef Þjóðkirkjan fær að nota skólahúsnæði þá ætti það sama að gilda um aðra. Siðmennt gæti þá höfðað til trúlausra foreldra á sama grundvelli og notað aðstöðu í skólahúsnæði til að kenna heimspeki og siðfræði börnum þeirra sem það vilja.

Hin útfærslan gæti verið sú að allir nemendur væru látnir sitja trúboðstíma og foreldrar myndu velja hvaða tiltekna trúboð það ætti að vera. Enn þyrfti auðvitað að gæta réttlætis og jafnræðis og öll trú- og lífsskoðunarfélög þyrftu að hafa jafnan aðgang að sínum "félagsmönnum" innan raunhæfra marka. Allt má leysa með góðum vilja og ef t.d. einn grísk-orþódox nemandi væri á Raufarhöfn þá gæti hann fengið kennara til sín í eina eða tvær vikur yfir veturinn, og stundað nám sitt í gegnum tölvur eða í bókum þess á milli.

Hérna þarf í rauninni þjóðfélagið að taka afstöðu, en sú afstaða hefur ekki verið tekin ennþá. Sjálfur get ég ekki tekið afstöðu til þessara möguleika, einfaldast finnst mér að trúboð sé ekki innan veggja skólanna (eins og reyndin er í Bandaríkjunum, Holland, Frakklandi og fleiri löndum) eða þá að jafnræðis sé gætt og ölllum helstu trú- og lífsgildisfélögum á Íslandi sé gert jafn hátt undir höfði.

Vangaveltur um kristni og boð í skólum

Undanfarið hafa margir skrifað og skrafað um stöðu kristninnar innan skólakerfisins. Eftirfarandi eru smá hugleiðingar um þessi mál. Mér finnst ekki alltaf ljóst í umræðunni hvort verið sé að fjalla um úrskurð SÞ eða dóm Mannréttindadómstóls Evrópu. Það er náttúrulega sá síðarnefndi sem veldur því að verið er að gera "kristinfræðibreytinguna" á grunnskólalögunum eins og Þorgerður Katrín er búin að benda á í fjölmiðlum í dag. Ég hef hvorugan lesið, ætla að gera það við tækifæri en ekki virðist það nú vera auðsótt mál.

Varla dettur nokkrum manni í hug að það séu mannréttindabrot að stunda trú eða taka þátt í trúariðkunum. En er ekki mannréttindabrot að láta börn taka þátt í trúariðkunum án þess að fá leyfi frá foreldrum? Guðmundur Finnbogason, einn helsti hugsuður okkar í menntamálum, skrifaði árið 1903: "Þetta fyrirkomulag [kristnidómsfræðsla utan alþýðuskólakerfisins] er nálega óhjákvæmilegt, þar sem svo hagar til, að ýms meir eða mina fjarskyld trúarfélög verða að senda börn sín til sama skólans. Foreldrarnir eiga rétt á að uppala börn sín í þeirri trú eða lífsskoðun, sem þeir sjálfir aðhyllast ..." (Guðmundur Finnbogason: Lýðmenntun, Reykjavík 1994 bls. 115)

Hlutverk skóla er að fræða nemendur. Rík hefð er fyrir því á Íslandi að fræða alla nemendur, þ.e. skólinn er fyrir alla, enda er þetta bundið í lög og yfir 99% barna á grunnskólaaldri sækja almenna grunnskóla. Sumir skólar (t.d. Austurbæjarskólinn) hafa leyft nemendum að sleppa við "Kristinfræðina" vegna trúarafstöðu foreldra. Slíkt er ekki leyft skv. námskrá og ekki gert ráð fyrir því í lögum en mér skilst að t.d. Menntamálaráðuneytið horfi í gegnum fingur sér með það. Er ekki verið að viðurkenna "boðunarhlutverk" kristindómsfræðslunnar með því að leyfa foreldrum ekki-kristinna barna að sleppa henni? Á hvaða annarri forsendu þá? Einhverjir gallharðir íhaldsmenn gætu verið á móti því að börnum sé kennd samfélagsfræði, öfgasinnaðir sjálfstæðismenn gætu verið á móti dönsku, kommúnístar gætu verið á móti agakerfi. Eiga foreldrar að velja og hafna því hvaða námsgreinar börnin sitja í skólanum, á grundvelli lífsskoðana foreldra? Nei, auðvitað ekki, enda væri svar skólans alltaf að kennslan væri hlutlaus í þessum fögum, eða hluti af almennu hlultverki skólans. Kristinfræðikennslan er það greinilega ekki fyrst hægt er að sleppa við hana.

Ef boðunarhlutverk "kristinfræðinnar" er viðurkennt, eða ákveðinna þátta hennar eins og var í Noregi, og börnum leyft að sitja hjá vegna trúarskoðana foreldra, verður skólakerfið þá ekki að bjóða þeim börnum upp á sambærilega menntun? Mín börn féngu þá heimspeki og siðfræði, innflytjendabörn gætu fengið íslam eða búddatrú og jafnvel kaþólska eða grísk-orþódoxa eftir því sem við á. Allir eiga að vera jafnir fyrir lögum og fyrir þjónustu ríkisstofnana. Ef "kristinfræði" er kristin boðun (og þá jafnvel lútersk) og börnum þess vegna leyft að sitja hjá, eiga þau þá ekki rétt á annarri "boðunargrein" í samræmi við trúarskoðanir foreldra?

Ef foreldrum nemenda er boðið upp á að taka ekki þátt í trúarlegu athæfi í skólum þarf skólinn að afla upplýsinga um það. Er það á verksviðið skóla að fylgjast með trúarafstöðu foreldra og barna? Það þyrfti þá að setja í lög að svo sé.

Ef sumir nemendur eru í sérhópi, taka ekki þátt í ákveðnu námsefni og ákveðnum athöfnum utan og innan skólans, er ekki verið að búa til tveggja-þjóða samfélag? "Alvöru" íslendingar alá Guðna Ágústss og Kalla biskup, og svo þessa lélegu og svikulu gervi-íslendinga sem eru gagnvart hinum eins og ísköld þoka af hafís (skv. biskupi). Er það þannig þjóðfélag sem við viljum? Þjóðerniskirkju sem stundar þjóðernisrækt í skólum, hvort sem það var nú markmiðið eða ekki, og þeir sem eru ekki með eru stimplaðir "óvinir" hinna, eru ekki eins og "við", hafa ekki sömu gildi, og háttsettir þingmenn, ráðherrar og biskupar kalla þetta fólk lélegt og siðlaust og hættulegt menningu og þjóð.

Myndu kristnir sætta sig við trúarbragðafræði sem tæki gagnrýnt á Biblíunni og sögu kristninnar og benti á að það væru margir sem eru trúlausir, að trúleysi sé raunhæfur valkostur? (Í núverandi námsefni er þetta ekki nefnt - þrátt fyrir að 10 - 25% þjóðarinnar sé trúlaus - skrítið?) Myndu kristnir sætta sig við námsefni þar sem biblíusögur væru settar í bland við önnur ævintýri sem hafa menningarlegt gildi fyrir þjóðina - sögurnar úr ásatrúnni sem ekki eru lengur kenndar þótt þær séu nauðsynlegar menningarlæsi, grimmsævintýrum, þjóðsögum Jónasar Árnasonar. Myndu kristnir sætta sig við að heimspekingar fornaldar féngu jafnan hlut á við kristni í þessu námsefni sem á að sinna hugmyndasögu okkar og menningargrunn?

Væri ekki betra að hafa námsefni sem væri miðað út frá þörfum þjóðarinar - ekki kristninnar? Með námsefni sem væri skrifað af fræðimönnum - ekki prestum. Með námsefni sem kenndi allar undirstöður vestrænnar menningar, og allar undirstöður íslenskar menningar - ekki bara undirstöður semískrar menningar og kirkjunnar?

Að lokum, allir grunnskólar sem ég hef komist í tæri við á Íslandi frá því ég kom heim árið 2001 hafa verið með virka þátttöku presta og kirkju, þar með taldar reglulegar kirkjuferðir til að sitja guðsþjónustur. Í nokkrum tilfellum hefur skipulagt bænahald átt sér stað og einn kennara veit ég um sem spurði foreldra áður en bænahald átti sér stað, sem er lofsvert í sjálfu sér en samt. Þegar við Marínó vorum í skóla fyrir mjög löngu síðan gerðist þetta aldrei. Íslensk menning lifði góðu lífi án þess. En kristinni trú hallaði nokkuð undan fæti.

Og svona í alveg endalokin, breytingarnar á grunnskólalögunum eru mjög góðar ef við gleymum aðeins "kristinfræði" breytingunni sem er umdeild. Þorgerður Katrín á hrós skilið fyrir góða vinnu, ég var satt að segja mjög lítið hrifinn af henni framan af en hún er að standa sig vel. Breytingarnar í frumvarpinu varðandi "kristinfræði" eru tvær, þótt aðeins önnur hafi komist í umræðuna. "Kristilega siðgæðið" er fellt niður, eins og allir vita. En þar sem áður var upptalning á kennslugreinum í grunnskóla (30. grein), þar með talið "Kristinfræði, siðfræði og trúarbragðafræði" er núna upptalning á miklu almennari markmiðum (25. grein) og í greinagerð segir: "Loks er tillaga um að kristin fræði, siðfræði og trúarbragðafræði flokkist undir samfélagsgreinar en teljist ekki sérstakur liður í lögum." Hér er verið að boða verulegar breytingar í kennslu í þessu fagi í samræmi við dóm Mannréttindadómstólsins.

"Ein trú, ein þjóð, ein kirkja"

Hann er nú ótrúlega lífsseigur þessi misskilningur um að Siðmennt standi að þeim breytingum sem eru að verða á skólakerfinu með úthýsingu kristninnar, og að Siðmennt sé á móti íslenskri menningu sem birist m.a. í kristnum hefðum okkar.

Varðandi fyrri liðinn þá eru breytingarnar sem nú eru að verða (t.d. línan um kristið siðgæði tekin út, áréttað að fermingarfræðsla eigi sér ekki stað á skólatíma, greinin "Kristinfræði, siðfræði og trúarbragðafræði lögð niður) afleiðing af dómi Mannréttindadómstólsins. Norðmenn eru að gera sömu breytingar á sínu skólakerfi og mér skilst að þeir séu komnir lengra ef eitthvað er. Allt er þetta síðan í samræmi við álit mannréttindanefndar Sameinuðu þjóðanna.

Eina sem Siðmennt gerði var að fagna breytingunum! En það er sem sagt mannréttindadómstóll Evrópu og mannréttindanefndi Sameinuðu þjóðanna sem er um að kenna. þaðan kemur sú hatramma afstaða sem biskup vill kalla svo.

Hinn misskilningurinn snýr að íslenskri menningarhefð. Reynar er það merkilegt að Þjóðkirkjan virðist ætla að standa fyrir þjóðrembu og þjóðernisstefnu sem hefur ekki sést lengi. Það sem Frjálslyndi flokkurinn flaskaði á ætlar Biskupinn að taka upp á sína arma: Selja boðskapinn með vísan í fordóma gegn útlendingum og öllum sem eru "öðruvísi".

Um leið segir hann: "Við kristnir eigum samleið með fordómunum. Hatarar útlendinga og múslíma og samkynhneigðra og trúleysingja, sameinumst í kærleik og kristnu siðgæði."

Úff, manni bara svimar!